Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã đặt ra mục tiêu “xanh hóa” các ngành kinh tế. Trong đó, “phát triển logistics xanh” bao gồm các trung tâm logistics xanh, cảng xanh… được coi là tiêu chí quan trọng trong hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh, khai thác cảng biển.
Trên thực tế, một số cảng biển Việt Nam đã có những bước đi chuẩn bị và chủ động triển khai cảng xanh, logistics xanh. Là cảng biển lớn và hiện đại nhất Việt Nam, với quy mô 160 ha bãi, 2.040 m cầu cảng, trang thiết bị xếp dỡ tiên tiến cùng công nghệ quản lý được xếp vào Top 20 cảng container lớn và hiện đại nhất thế giới, cảng Tân Cảng – Cát Lái là cảng đầu tiên của Việt Nam đạt danh hiệu Cảng xanh của Hội đồng Mạng lưới dịch vụ cảng biển APEC. Chia sẻ kinh nghiệm “xanh hóa” cảng biển, đại diện Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn cho biết, công ty tập trung vào các tiêu chí như: tiết kiệm tài nguyên; chất lượng môi trường cảng; sử dụng năng lượng sạch tại cảng; xử lý rác thải tại cảng; ứng dụng công nghệ 4.0…
Ông Trương Nguyên Linh, Phó Tổng giám đốc Cảng VICT: Chúng tôi đang nâng cấp, cải tạo một số thiết bị đang sử dụng dầu sang dùng điện, năng lượng mặt trời hoặc sử dụng một phần điện để dễ kiểm soát chi phí, tiết kiệm chi phí vận hành cũng như giảm thiểu khí thải ra môi trường.
Để đạt được tiêu chí này, Cảng Cát Lái đã thay thế thiết bị nâng hạ bằng thiết bị điện, tiết kiệm 1,5 – 2 triệu USD chi phí nhiên liệu/năm. Tăng cường vận tải thủy với công suất đồng thời 3.000 TEU, thay thế khoảng 2.000 xe container. Đồng thời, áp dụng chứng từ điện tử giúp rút ngắn thời gian xe chờ tại cổng cảng từ 13 phút xuống còn 6 phút, loại bỏ khoảng 30.000 – 50.000 chứng từ giấy tại cảng/ngày; trồng cây xanh dọc cầu cảng và các tuyến giao thông…
Tương tự, ông Võ Quốc Huy, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Cảng Long An, cho biết đơn vị không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động cảng, thích ứng với “chuyển đổi số”, “chuyển đổi xanh” thông qua việc sử dụng năng lượng tái tạo, tiết kiệm tài nguyên, tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu chất thải và khí thải, ứng dụng công nghệ tiên tiến nhất. Các công trình tại Cảng được trang bị tấm pin năng lượng mặt trời, sử dụng đèn LED tiết kiệm năng lượng, ứng dụng công nghệ tiên tiến (CATOS, MOST); đội tàu đầu kéo đạt tiêu chuẩn Euro 5 về giảm khí thải; cần cẩu sử dụng 100% điện; nghiên cứu đưa vào sử dụng thiết bị sử dụng điện hoặc pin tái tạo, hướng đến mục tiêu sử dụng nguồn điện bờ vào năm 2030. Cảng quốc tế Long An đang đóng vai trò quan trọng trong chuỗi kinh tế toàn cầu, đặc biệt là trong lĩnh vực logistics và chuỗi cung ứng, không chỉ là điểm giao nhận hàng hóa quốc tế mà còn là trung tâm của các hoạt động vận tải, phân phối.
Ông Trương Nguyên Linh, Phó Tổng giám đốc Cảng VICT cho biết, ngoài mục tiêu quan trọng nhất là duy trì và tiếp tục phát triển mạnh mẽ hoạt động kinh doanh của cảng, Cảng VICT cũng đang từng bước số hóa và nâng cấp cơ sở hạ tầng/trang thiết bị của cảng theo xu hướng phát triển cảng xanh. Cảng VICT cũng đã triển khai thành công một số dự án, tiêu biểu như cảng điện tử – ePort, đây là công cụ giúp doanh nghiệp cảng cũng như khách hàng thực hiện dịch vụ giao nhận hàng trực tuyến nhanh chóng, giảm thời gian làm thủ tục, loại bỏ một số bước trong quy trình thủ công/giấy tờ, giảm thời gian chờ xếp hàng tiết kiệm nhiên liệu cho tài xế, tăng chu kỳ giao nhận container cho các công ty vận tải, tra cứu tình trạng giao nhận hàng hóa trực tuyến, theo dõi lịch sử giao nhận hàng hóa tại cảng…
Tập trung vào việc giảm phát thải
Bên cạnh việc đầu tư trang thiết bị hiện đại sử dụng điện thay cho dầu, để giảm phát thải, tiết kiệm chi phí, các doanh nghiệp, đơn vị khai thác cảng đã tập trung phát triển vận tải đường thủy. Theo Đại tá Bùi Văn Quý, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn, vận chuyển một container 20 feet từ cảng nước sâu Lạch Huyện – Hải Phòng đến ICD Quế Võ – Bắc Ninh bằng xà lan sức chở 96 TEU tiêu thụ khoảng 10 lít dầu, trong khi vận chuyển bằng xe đầu kéo tiêu thụ khoảng 45 lít dầu. Với sản lượng 30.000 TEU/năm, vận tải xà lan trên đường thủy của công ty đã góp phần giảm phát thải tới 80%. Do đó, phát triển vận tải đường thủy góp phần phát triển vận tải xanh, qua đó góp phần phát triển logistics xanh tại Việt Nam. Hiện nay, Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn đang mở rộng, đẩy mạnh vận tải xanh bằng cách tăng cường vận tải đường thủy nội địa kết nối các cửa ngõ lớn như cảng nước sâu Cái Mép (Bà Rịa-Vũng Tàu), cụm cảng Hải Phòng kết nối với các địa phương, cụm công nghiệp bằng vận tải đường thủy. Hình thức vận chuyển này sẽ góp phần giảm thiểu khí thải ra môi trường…
Với mục tiêu xây dựng mô hình cảng xanh hiện đại, thông minh, Gemalink đang ứng dụng nhiều công nghệ tiên tiến như hệ thống 8 siêu cẩu bờ STS Hàn Quốc cao 92m, nặng hơn 1.700 tấn, sức nâng 70m, có thể nâng cùng lúc 2 container 20 feet hoặc hàng rời, hàng dự án với tải trọng lên đến 85 tấn; hệ thống 24 cẩu E-RTG sử dụng 100% điện lưới, vận hành bán tự động, tích hợp công nghệ điều khiển linh hoạt và cabin điều khiển thông minh với hệ thống DGPS đồng bộ kết hợp với phần mềm quản lý cảng CATOS hiện đại. Nhờ đó, Gemalink là một trong những điểm đến thu hút các hãng tàu nhờ tiêu chí phát triển xanh, giảm thiểu tác động đến môi trường trong hoạt động.
Mặc dù các cảng biển đã có những chuẩn bị nhất định để phát triển theo mô hình cảng xanh, nhưng các chuyên gia cho rằng, việc xanh hóa cảng biển vẫn đang gặp nhiều khó khăn vì đầu tư vào cơ sở hạ tầng bảo vệ môi trường, phòng ngừa và ứng phó sự cố trong hoạt động hàng hải tại các cảng biển còn hạn chế do nhu cầu về nguồn vốn lớn. Đồng thời, Việt Nam cũng đang gặp nhiều khó khăn trong việc thúc đẩy tiết kiệm năng lượng. Các doanh nghiệp thiếu vốn hoặc không tiếp cận được nguồn vốn vay tín dụng cho các dự án tiết kiệm năng lượng. Các cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp đầu tư thay thế dây chuyền sản xuất lạc hậu bằng dây chuyền sản xuất hiệu suất cao, tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường vẫn còn rất hạn chế. Do đó, các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp cảng biển cần phối hợp chặt chẽ và có chiến lược phát triển dài hạn để thúc đẩy hiệu quả.
Nguồn: logistics.gov.vn